Η ζωή του Δάντη είναι εξαιρετικά μυστηριώδης: ελάχιστες μαρτυρίες ελάχιστα ίχνη. Καμία σελίδα της "Θείας Κωμωδίας" ή των άλλων έργων του δεν έχει φθάσει ώς εμάς. Κανένα χειρόγραφο κανενός είδους, μονάχα αντίγραφα. Το όνομά του εμφανίζεται μία και μοναδική φορά στα αρχεία της πόλεως της Φλωρεντίας, από χέρι αντιγραφέα, σ' έναν κατάλογο θανατοποινιτών...
Ολόκληρα τμήματα της ζωής του μάς είναι απροσπέλαστα. Ταξίδεψε πράγματι κατά τη διάρκεια των σκοτεινών χρόνων 1309-1310 στο Παρίσι; Και με ποιον σκοπό; Ήταν πράγματι παράφορα ερωτευμένος με μια κυρία από τη Λούκκα; Σε τι ακριβώς συνίσταται το "ηθικό παραστράτημα" για το οποίο τον ψέγουν οι φίλοι του μετά το θάνατο της Βεατρίκης; Και η Βεατρίκη ποια ήταν; Αλληγορία της Θεολογίας, του "δυνάμει Νου", ή απλώς μια γειτονοπούλα την οποία συνάντησε στα παιδικά του χρόνια; Ή μήπως...
Ο Δάντης είναι αναντιρρήτως από τους μεγαλύτερους ποιητές της ανθρωπότητας. Εκτός αυτού, όμως ήταν και εξέχων πολιτικός άνδρας, καθώς και μέγας θεωρητικός πολιτικός. Είχε ως φίλους, έναν φιλόσοφο ποιητή, της τάξεως του Γκουίντο Καβαλκάντι, και έναν καινοτόμο ζωγράφο, της τάξεως του Τζιόττο. Συνδέεται φιλικώς με τον Κάρολο Μαρτέλλο, βασιλιά της Ουγγαρίας, έχει ορκισμένο εχθρό του τον πάπα Βονιφάτιο Η' και υποστηρίζει αναφανδόν (έργω και λόγω) την επικράτηση του Γερμανού αυτοκράτορα Ερρίκου Ζ'.
Πώς να συγγράψει κανείς τη βιογραφία μιας τέτοιας ασυναγώνιστης ύπαρξης; Μία και μόνη δυνατότητα διαγράφεται: να στηριχτεί στα "αυτοβιογραφικά" σπαράγματα που περιέχονται στο έργο, δίχως συνάμα να αγνοήσει τα στοιχεία του θρύλου, που έθαλλε γύρω του ενόσω ακόμη ζούσε. Εν ολίγοις, να ανασυνθέσει.
"Το ζητούμενο είναι να διαβάσουμε, και μετά να ονειρευτούμε, να αφουγκραστούμε...".