Η σοφία των αρχαίων μυστηρίων γαλούχησε και γιγάντωσε το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και ενέπνευσε τη σκέψη των μεγάλων φιλοσόφων της αρχαίας Ελλάδας. Η σφραγίδα της διαφαίνεται ανάγλυφη τόσο μέσα από τους προσωκρατικούς φιλοσόφους, όσο και μέσα από τον Πλάτωνα και τους Νεοπλατωνικούς. Πάντοτε την προσέγγιζαν ορισμένοι πνευματικοί άνθρωποι, ενώ οι περισσότεροι διδάσκονταν από τους μύθους.
Το δυναμικό ρεύμα της μυστηριακής παράδοσης άσκησε, όπως ήταν φυσικό, βαθιά επίδραση στη διαμόρφωση του χριστιανικού δόγματος, αλλά ταυτόχρονα φάνηκε εξαρχής η ουσιαστική τους διαφοροποίηση. Παρόλο που τα Ευαγγέλια και τα άλλα ιερά εκκλησιαστικά κείμενα διαπνέονται από παρόμοιες πνευματικές αρχές, ο χριστιανισμός απευθύνεται πλέον προς ολόκληρη την ανθρωπότητα.[...]