Η σχολική αποτυχία είναι άβυσσος και καταπίνει τα νέα παιδιά... Ένα χέρι χρειάζεται για να τα πιάσει. Να τα σπρώξει απαλά στην άλλη όχθη· την όχθη της επιτυχίας. Μπορούμε να σώσουμε κάποια από αυτά. Καλύτερα νωρίς, προτού γευτούν την πικρή γεύση της και σκοτεινιάσει η ψυχή τους. Αλλά κι αργότερα δεν είναι ανώφελο, πάντα υπάρχει χρόνος. Η διαφορά, ανεπαίσθητη στην αρχή - στη νηπιακή ηλικία. Εντείνεται στο δημοτικό. Υπερτονίζεται στο γυμνάσιο, στην εφηβεία. Η διαφορά πλαταίνει, βαθαίνει, γίνεται ο γνώμονας, το βασικό κριτήριο της επιλογής ή της μη επιλογής· του αποκλεισμού.

Αυτοί και οι άλλοι -οι διαφορετικοί...
Αυτοί που μπορούν κι οι διαφορετικοί που αδυνατούν...
Αυτοί που γεύονται τις επιτυχίες και οι διαφορετικοί που καταπίνουν τις αποτυχίες
που γίνονται ένα με το πετσί τους, ένα με την ψυχή τους...

Οι άλλοι -οι διαφορετικοί- δεν είναι λίγοι, μπορεί να γίνουν λιγότεροι... Το έξυπνο παιδάκι που δημιουργεί προσδοκίες στους γονείς, στον εαυτό του. Αρχίζει να εμφανίζει προβλήματα στη μάθηση. Προσπαθεί, μα δεν τα καταφέρνει. Αρνείται να προσπαθήσει άλλο. Χάνει την εκτίμηση των συμμαθητών, των δασκάλων, των γονιών. Χάνει την αυτοεκτίμησή του. Η αυτοεικόνα του τσαλακώνεται. Ταυτίζει τα αρνητικά συναισθήματα με το ίδιο το σχολείο. Το μισεί... Το αρνείται... Το θεωρεί φυλακή και προσπαθεί ν' αποδράσει, να ξεφύγει από την καταφρόνια. Αλλάζει όλος ο συναισθηματικός του κόσμος. "Δευτερογενή ψυχολογικά προβλήματα" το λένε... Κι η απόδραση... Πάντα υπάρχει κάποιος εκεί έξω να παίξει το ρόλο του προτύπου· της εναλλακτικής πρότασης. "Δεν πέτυχε στο σχολείο, ε και; Η ζωή θέλει άλλα πράγματα για να είσαι ευτυχισμένος". Η παραβατικότητα δεν είναι μακριά...

Ήταν εγκλωβισμένοι στη στενή προσωπική οπτική τους. Τώρα είναι διαθέσιμοι να δουν μέσα απ' τα αγαπημένα μάτια του άλλου. Δυο τρία ήταν τα λεπτά, μα φάνηκαν αιώνες. Σήκωσε το κεφάλι ενώ μια ρυτίδα αυλάκωνε το εφηβικό μέτωπο. Γύρισε προς τη Σόνια και την κοίταξε βαθιά. Η φωνή του ακούστηκε βραχνή: "Μητέρα, σε απογοήτευσα, σου άξιζε καλύτερος γιος". "Γιε μου, σε αδίκησα, είσαι το δώρο του Θεού που παραμέλησα". Η αλλαγή συντελέστηκε στην ψυχή του.
Τη βιωμένη έως τώρα ανικανότητα την αντικατέστησε μέσα του με μια νέα έκφραση: "γνωστικά κενά". Την ανικανότητα δεν τη νικάς, την αποδέχεσαι. Τα γνωστικά κενά, όμως, μπορείς να βρεις τρόπους να τα καλύψεις...