Στα ταραγμένα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης, όταν το αγριεμένο πλήθος γράφει ιστορία στα οδοφράγματα και τα ικριώματα, ο κορυφαίος Γάλλος πολιτειολόγος Μπενζαμέν Κονστάν, χωρίς να απαρνιέται την πολιτική δράση, διεκδικεί τη νηφαλιότητα της κρίσης, εξερευνά τη μυχιότητα των συναισθημάτων και υπερασπίζεται την ιερότητα της προσωπικής επιλογής.

Ο νεαρός Κονστάν, "ανέστιος και πλάνης" ευγενής και τυχοδιώκτης στοχαστής, αναζητά "την υψηλή σκέψη" και "την εκλεκτή συγκίνηση" στα σαλόνια και στις κρεβατοκάμαρες της κοσμικής Ευρώπης του 18ου αιώνα, δοκιμάζοντας σκληρά τις αντοχές αλλά και τις ανοχές της αριστοκρατικής εθιμοτυπίας.

Ο εσωτερικός μονόλογος είναι ο κύριος άξονας της αφήγησης. Η δράση διακόπτεται συχνά από εμβόλιμους φιλοσοφικούς στοχασμούς, χωρίς το βιβλίο να μεταβάλλεται σε αφηγηματοποιημένη θεωρία. Η γραφή του ακροβατεί ανάμεσα στο ψυχολογικό μυθιστόρημα και στην ηθική πραγματεία, αγγίζοντας -στις πιο εμπνευσμένες στιγμές της- τα όρια της υπαρξιακής κωμωδίας.

Ο Κονστάν περιγράφει με χειρουργική ακρίβεια, αφοπλιστική ειλικρίνεια και ρομαντική ειρωνεία τόσο τη γέννηση όσο και τη λήξη της ερωτικής επιθυμίας. Έχοντας υιοθετήσει την "απόσταση" ως στάση ζωής, παραμένει -ακόμα και σε στιγμές διονυσιακής έξαρσης- απολλώνειος θεατής των προσωπικών του δραμάτων.

Ο έρωτας είναι για τον Κονστάν ένα εγκεφαλικό παιχνίδι, ένα στοίχημα κατάκτησης. Μόνο που ο θριαμβευτής πληρώνει ακριβά τις συνέπειες της νίκης του, αφού -ως ηθικό πλέον υποκείμενο- φέρει ακέραια την ευθύνη του ηττημένου.